HDP ne wek partiyek siyasîye!

Mamustayê John Jay College Sosyoloji di Zaningeha City University of New York Mucahit Bilici di derbarê aloziyên din ava PKK/HDP û Demirtaş de bersiva pirsen  rojnemevan Sema Kizilarslan da. Em beşek ji hevpeyvîna Bilicî radigihînin. Bilîcî di derbarê HDPê de gelek dirêj îiroveyek zanistî dike.

Pirs: Heger tu nexwazî ​​jî ez ê te bikşînim nav siyaseta Tirkiyê. Ya yekem, piştî êrîşa 30ê Îlonê ya li ser mala polîsan, di navbera HDP, PKK û Demîrtaş de alozî derket. Ma hûn difikirin ku ev wek veqetanikî ye?

Bersiv: Erê, ew şikestinek e ku divê çêbçêbiya Ev yek ji zûve bihata jiyandin. Selahattin Demirtaş siyasetmedarekî ku di raya giştî de deng veda ye. Di raya giştî de dengvedan tê wateya berpirsiyariyê. Ev tê wateya berpirsiyariya gel, gelê ku deng dide û li hember rastiyê. Li gorî min Selahattin Demirtaş di vî warî de dereng maye. Û ez bi xwe difikirim ku berteka wî qels e. Reaksiyonek ku diviyabû ji xwe bihata kirin, û rastiya ku xebata danîna sînor di vê nuqteyê de tê kirin hîn jî serketî ye. Divê em spasiya wî bikin. Lê ev çiqas xwedî bandor e jî, ji nîqaşê re vekirî ye. Pirsgirêkên HDP’ê hene. Damezrandina siyasî ya ku em jê re dibêjin HDP ne pêkhateyeke serbixwe ye ji PKKê ye. Niha mirov bi giştî li hemberî vê yekê gelek îtîraz dikin.

Di asta têgihiştinê de ez gihiştim vê encamê: HDP ne partiyeke serbixwe ye. Ji ber vê yekê ew ne partiyeke girêdayê  PKKê ye. Ev tişt jî naveroka gotina demokrasiye vale dike. Mînak parlementerên HDPê çawa tên hilbijartin? Helbet bi hilbijartinê tên hilbijartin, lê ji navendekê tên hilbijartin. Em nikarin bibêjin ku yek ji wan bû namzed ji ber ku deng û nûnertiya wan di nav gel de hebû. Yanî HDP’yiyên AKP’ê rexne dikin, ne wisa? Rejîma yek zilamî, hilbijartina yek zilamî hemû û hwd. Tiştekî ji wî cuda nîne. Bi ser de jî, herî kêm zilamek heye û ew zilam berpirsiyar e. Di nava HDP’ê de berpirsyarî nîne. Serokê HDP’ê jî wek zarokekî dikare bê şermezarkirin. Di rastiyê de ji Demîrtaş re digotin “durû”. Ger hûn bipirsin ew kesê ku jê re dibêje munafiq kî ye, kes nizane bênav e, kesek çekdar bi hesanî dikarê vê beje Demirtaş.

Ev ne rewşeke nû ye. HDP di vê wateyê de nebû partiyeke siyasî. Ji ber ku ji rêxistineke çekdar ne serbixwe ye. Baş e, ma ev rêxistina çekdar ne xwedî gotinên azadîxwaz e? Bi navê tevgera azadiya kurd û hwd. Ne wisa ye, tevgereke pir totalîter e. Ji ber ku PKK tevgereke totalîter e, neserbixwebûna HDP’ê jî, HDP’ê ji partiyeke siyasî dûr têxe. Ew wê ne dostane dike. Bi durûtiyek mezin ji raya giştî ya kurd re dibêjin “li vir em nûnertiya we dikin û em ji bo we dixebitin”, hinek jî dibêjin “em ji bo Kurdistanê dixebitin” û hwd. Ji raya giştî ya Tirkiyê re dibêjin “em ne partiya kurdan in, em partiya her kesî ne”.

Ez dizanim ku ev ji bo kesên ku bi bi bawerî pişgiriya HDPê dikin, ev gotara HDPê gelek ji bo wan giran tê.

 Lê divê dilsoziya me ya ji rastiyê re bi giraniya hest, bendewarî û hêviyên me neyê perçiqandin. Yanî pirsgirêka herî mezin ew e ku HDP bi têra xwe ji PKKê ne serbixwe be û sînoranneyxe navbera xwe û PKKê nabe partiyek serbixwe. Ev bi rastî pirsgirêkek kûrtir e ji ya ku em difikirin. Ji ber ku HDP ne serbixwe ye. Ev rast e. Û ez vê nabêjim ji bo krîmînalîzekirinê. Lê ev mijar di bingehê wê de ye ku siyaseta Kurd wek şûrê Damokles di bin tawankarî, tawan û bêqanûnî û gefên berdewam de li ser serê xwe radiweste. Ger HDP li Tirkiyeyê siyasetê bikira diviyabû ev pirsgirêk çareser bikira. Divê HDPê ev pirsgirêka bingehîn dîtiba.

Binêrin, nikarin vê yekê wekî pirsgirêk bibînin, nabînin. Ji ber ku tevgereke ku hemû hebûna xwe deyndarê PKK’ê ye. Ev dibe sedema çi û encamên çi? HDP partiyeke memûr e. Serok kesên tayînkirî ne. Selahattin Demirtaş ê ku xwediyê qabiliyeta devkî ye, di vî warî de îstîsnayek tesadufî ye. Herî zêde hevserokên berê jî xwedî wesfeke siyasî nebûn. Ew mirovên pir hêja ne. Mînak niha serok Mîthat Sancar e. Ez wî bi xwe nas nakim, lê wek rewşenbîr, akademîsyen û ronakbîr kesekî pir hêja ye. Lê gotin û siyaset tiştekî din e. Mînaka Selahattin Demirtaş nîşan dide ku ev çi ye. Tayyîp Erdogan mînak nîşan dide. Devlet Bahçelî mînak nîşan dide. Û Meral Akşener jî mînak nîşan dide.

Mucahit Bilicî berdewamiya nirxandina HDPê de dibêje: Ez wisa difikirim ku ev çepên li Tirkiyeyê hewcedarî û nûnertiya civaka Kurd bi kar tînin. Li aliyê din, ew difikirin ku ew qenciyê li cîhanê dikin. Û ev her du bi hev re kêmasiya temsîliyetê derdixe holê ku nekare civaka kurd pêdiviyên xwe yên demokratîk bi cih bîne. Dema ez bi vê perspektîfê li HDP’ê dinêrim, HDPê wek partiyeke siyasî nabînim. HDP weke partiya çalakgerên ku dixwazin çalakiyan li dar bixin xuya dike. Çalakvanên dilsoz ji vê partiyê derketin. Partiya Karkerên Tirkiyê bi dîtina min ji HDPê partiyeke bi rûmettir e.